.

Свята,   прысвечанае  дню  вызвалення  вёскі  Дараганава

ад  нямецка-фашысцкіх  захопнікаў

(Сцэнарый  свята  падрыхтавала  дырэктар  Дараганаўскага  школьнага   краязнаўчага  музея

Караленя   Ж.С.)

На  Пцічы  добра  знаю  мясціны  я,

Дзе  бяруцца  самы  на  жыўцоў,

Норы  ліса  і  сцежкі  ласіныя,

Гнёзды  качак  і  дачы  глушцоў.

    Салаўі  тут   мае  галасістыя,

    Каля  дому  плюскоча  рака.

    У  маленстве  аб  росы  іскрыстыя

    Ногі  тут  я  не  раз  апякаў.

У  грыбы  выйду,  клікну  я   раніцай  –

Ярка  рэха  грыміць  у  бары:

Дрэвы,  як  ні  гукнеш,  адклікаюцца,

Нібы  добраму  другу  сябры.

    Па  карчах   прабіраўся  ў  разведку  я,

    Поўз  ля  дотаў  варожых   крадком,

    Кожны  кусцік  тады  быў  не  сведкаю,

    А  надзейным  маім  дружбаком.

Ганаруся   сваёй  гаспадаркаю:

Пчолы  рояцца,  сад  мой  цвіце…

Свежай  скваркай  і   поўнаю  чаркаю

Сустракаем  заўсёды  гасцей.

    Калі  б  мог   я  жыццё  пачаць  нанава,

    Зноў  сяліўся  б  ля  роднай   ракі…

    Залатое   маё  Дараганава,

    Дарагія   мае   землякі!

                  (Аўтар верша – Я.Непачаловіч).

Паважаныя  таварышы,  землякі, госці! Родныя  дараганаўцы!  Дазвольце  прывітаць  вас   на  свяце,  прысвечаным  дню  вызвалення  нашай вёскі ад  нямецка-фашысцкіх  захопнікаў.

Для  падняцця  сцяга  рэспублікі  Беларусь запрашаюцца   ветэраны  Вялікай  Айчыннай вайны.

У  дзень  пачатку  вайны –  22  чэрвеня  1941г.– многія  жыхары  навакольных  вёсак  працавалі  ў  палях,  дома  ў  садах  і  агародах.

Дзень  быў  выхадны.  На  беразе  Пцічы  ў  Дараганаве  ладзілася  свята:  іграў  духавы  аркестр,  прыязджалі  з  Асіповіч  і  Бабруйска  адпачываючыя.

Мала  хто  звярнуў  увагу  на  гул  самалёта  і  на  тое,  што  самалёт  з  крыжамі  на  крылах.  

На  плошчы  у  цэнтры  Дараганава  вісеў  гучнагаварыцель.  У  12  гадзін  дня  з  яго  пачулі  дараганаўцы  зварот да  савецкага  народа,   што  фашысцкая  Германія   вераломна  парушыла  мірную  дамову  аб  ненападзе  і  ў  4  гадзіны  раніцы  перайшла  ў   наступленне   на  працягу  ўсёй  дзяржаўнай  мяжы  Савецкага  Саюза.

                                         (Песня).

У  першы  ж  дзень   варожыя  войскі  змаглі  прайсці  па  тэрыторыі  Беларусі  на  35-50 км.  Для  ажыццяўлення  плана  ўварвання  Германія  і  яе  саюзнікі  да  чэрвеня  1941 г.  сканцэнтравалі  на  граніцы  з  Савецкім  Саюзам  12  армій,  з  якіх  8 - нямецкіх, 2 – румынскія,  2 – фінскія  і  4   нямецкія  танкавыя  групы.

Агульная  колькасць  фашысцкіх   войск   даходзіла  да  5,5  млн. чалавек (191,5 дывізіі),  з  якіх  4,6  млн.  знаходзілася  ў  саставе  нямецкіх  часцей.

Падтрымку  з  паветра  забяспечвалі  чатыры  паветраныя  флаты  Люфтваффе  і  некалькі  фінскіх  і  румынскіх   авіяцыйных  падраздзяленняў.

На ўзбраенні гэтых армій знаходзілася больш 4-х(4,3)  тысяч  танкаў,  звыш 47 (47,2)  тысяч  гармат  і  мінамётаў  і  да  5-і  тысяч  самалётаў. 

Да  чэрвеня  1941 г.  савецкія  войскі   пяці  ваенных  акруг  налічвалі  170  дывізій  агульнай  колькасцю да  3-х  млн. чалавек ( з  улікам  авіяцыі  і  флоту).

На  ўзбраенні  гэтых  сіл  знаходзілася  звыш  13  (13,1)  тыс.  танкаў,  37,5 тыс.  гармат  і  мінамётаў,  больш 8( 8,7)   тыс. самалётаў.

Уся  ваенная  дактрына  30-х  гадоў была  разлічана  на  вядзенне  наступальных  дзеянняў  Чырвонай  Арміі.   Галоўныя  сілы  нашых  войск  першага  эшалона  абароны  знаходзіліся  за  8-20 км.  ад  мяжы.  Сілы  другога  эшалона ( у  асноўным  механізаваныя  часці)  былі  размешчаны  за  50-100 км. ад  граніцы.  За  першыя  тыдні  вайны  нямецкія  войскі  прасунуліся  па  савецкай  тэрыторыі  на  некалькі  соцень  кіламетраў.

 28  чэрвеня  1941  года,  фашысты  ўсталявалі   сваю  ўладу  на  тэрыторыі  Дараганаўскага  с/Савета  Старадарожскага  раёна   Мінскай  вобласці.

Роўна   на   тры  гады  гады  заціхлі  смех  і  весялосць  у  навакольных  вёсках.   Гул  нямецкіх  самалётаў,  якія  ляцелі  бамбіць  савецкія  гарады  і  чыгуначныя  станцыі,  пераможны  рокат  нямецкіх  матацыклаў  і  танкаў,  кананада  дальнабойных  арудзій,  кулямётныя  і  аўтаматныя  чэргі –  гэта  тая  дзікая,  бесчалавечная  музыка  вайны,  якая  на  доўгі  час  занавала  ў  наваколлі.

Расстрэлы  і  смерць –  вось  што  прынеслі  на  нашу  зямлю  заваёўнікі.   Другая  сусветная  вайна  была  самая  кравапралітная  за  ўсю  гісторыю  чалавецтва.  Каля  70-і  млн. чалавек  сцерла  яна  з  твару  зямлі,  з  іх – 13  млн. – дзеці.

Толькі  Савецкі  Саюз  страціў  26,6 млн., звыш  3-х  млн.  не  далічылася  Беларусь.  У  Асіповіцкім  раёне  закатавана,  расстраляна,  спалена  больш  шасці  тысяч  мірных  жыхароў,  загінула  на  фронце  каля  4-х  тысяч  байцоў,  у  партызанах  каля  500  чалавек, яшчэ каля  адной  тысячы загінула  воінаў-вызваліцеляў  пры  вызваленні  горада  Асіповічы.  Выгнана  з  Асіповіччыны  ў  нямецкае  рабства – 8 тысяч.     

У  Дараганаўскім  с/Савеце  загінула  каля  1000  нашых  землякоў.   Кожны  дзень  у  навакольных  вёсках  чуліся  стрэлы,  плакалі  людзі.  Кожны  дзень  гора  прыходзіла  ў  нечую  хату.

Колькасць  дывізій,  якія  ўдзельнічаюць  у  той  ці  іншай   бітве,  са  скурпулёзнай  дакладнасцю  падлічваюць   гісторыкі.  Але  яны  не  могуць   пачуць  размову  ў  акопе  перад  танкавай  атакай,  убачыць  пакуты  і  слёзы  ў  вачах   васемнаццацігадовай   дзяўчыны – санінструктара,  паміраючай  у  цёмным  бліндажы,  убачыць  палёт  трасіруючых  куль,  забіраючых  нечае  жыццё…

                Плакалі  матулі  над  сынамі,

                Што  ў  баях  няроўных   паляглі.

                У  палях,  парослых  палынамі,

                 Белыя  бярозы  ўзышлі.

   Плакалі  дзяўчаты   па  каханых,

   Што  з  вайны  дадому  не  прыйшлі.

   У  палях,  вясною  не  ўзараных,

   Белыя  бярозы  ўзышлі.

                 Плыў  над  імі  вырай  жураўліны,

                 У  сухмень,  калі  згарэў   язмін, –

                 Не   дажджы  паілі  іх, –  жанчыны

                 Палівалі  горкімі  слязьмі.

   Боль  вайны  не  ўляжацца  з  гадамі.

  Ты  забыць   яго  не  нараві,

  Бо  шумяць   трывожна  пад  вятрамі

  Тых   бяроз   самотныя  гаі.

                 Там  гняздо   не  ладзіць  сівы  бусел.

                  Цішыню  не  будзіць  звонкі   птах.

                  Белыя  бярозы   Беларусі –

                  Памяць  аб  загінуўшых  сынах.     

                                     (Л.Пранчак).

                                      (Песня).

 Першы  масавы  расстрэл  у  мястэчку  Дараганава  быў  учынены  5  верасня   1941 г.  Нямецкія  жандармы  з г.  Старыя  Дарогі  і  паліцаі  з  Дараганаўскага  гарнізона  наладзілі   аблаву  ў  дзіцячым  доме,  які  размяшчаўся   ў  былой  летняй  дачы  Лізаветы  Фёдараўны  Дараган.За  сувязь  з  першымі  партызанскімі  групамі,  якія  ўзніклі  на  тэрыторыі  нашага  с/Савета  ужо  15  жніўня   1941 года  з  уцалеўшых  кавалерыстаў    І  коннага  рэйду  пад  камандаваннем  Бацкалевіча,  за  захоўванне  зброі  былі  схоплены  і  расстраляны   выхаванцы  дзіцячага  дома:  старшыня  дзіцячага  камітэта  Рыгор  Міхадзюк,  камсорг –  Іван  Кіслы. 

У  гэты  ж  дзень  былі  забіты :  выхавальнік  Наумюк  Ігнацій  Львовіч,  трынаццаць   мужчын  яўрэйскай  нацыянальнасці  з  нашага  мястэчка  і  лейтэнант  Іван  з  разбітых  казакоў,  якога  хавалі  і  лячылі  ў  дзіцячым   доме.   Усе   загінуўшыя  ў  гэты  дзень,  акрамя  лейтэнанта,  пахаваны  ў  адной  брацкай  магіле,  якая  знаходзіцца  недалёка  ад  сучаснага  школьнага  стадыёна.

Па  ўспамінах  Мікалая  Васільевіча  Жарава,  былога  выхаванца  Дараганаўскага  дзіцячага  дома,  яны  дасталі  з  ямы   разбуранага  склепа  ўсе  трупы,  бо  іхніх  хлопцаў  расстралялі  першымі  і  яны  ляжалі  на  самым  дне,  але  перазахаваць   не  паспелі,  бо   пачуўся  рокат  нямецкіх  матацыклаў.   Немцы  зноў  паскідалі  трупы  ў  тую  ж  яму.  Ніхто  нават  хусцінкай  не  прыкрыў  вочы   бязвінным   ахвярам.

                 Зачем  на  свет  приходят  дети?

                 Ведь  не  затем,  чтоб  ранней  смертью

                 Ошибки  взрослых  исправлять,

                 За  то,  что  столько  мы  столетий

                 Не  перестанем  воевать.

Родятся  дети  не  для   пули,

Не  для  разящего  свинца.

За  что  же  их  так   обманули?

Не  в  этом  замысел   Творца!                   

И  сколько  б  век  людской  не  длился,

Будь  трижды  проклята  война,

За  то,  что  мы  на  обелисках

Детей  читаем   имена!

Асаблівую   крыўду,  жах  і  адчай  выклікаюць  расстрэлы  мірных  жыхароў.  Гавораць, “ што  на  міру  і  смерць  красна”,  але  гэта  толькі  тады,  калі  чалавек  узброены  і  гіне  ў  баі  з  ворагам,  дзе  ён  знаходзіцца   ў  аднолькавым  з  непрыяцелем   становішчы,  дзе  ён  можа  адстаяць  сябе,  адпомсціць  за  смерць  іншых.

А  як  можна   перадаць   страх  і  роспач  малых  дзяцей,  беззабаронных  жанчын  і  старых  людзей,  якіх  вядуць  пад  дуламі  аўтаматаў  па  вуліцы  роднай  вёскі  на  расстрэл.

Такая  калона   ў  канцы  вясны  1942 года  ішла  ў  свой  апошні  шлях  па   дараганаўскай  вуліцы  Пясчанка  ў  бок   скатабойні.  Нават  месца   фашысцкія  звяры  выбралі,  каб  зняважыць  жыхароў  яўрэйскай  нацыянальнасці   нашага  мястэчка. 

Ручкамі  ўчапіўшы   за  падол   матчыных  і  бабуліных  сукенак   ішлі  ў  свой  апошні  шлях   дзеці,  а  сем’і  ў   той  час  мелі  па  шэсць,  восем,   дзевяць  дзяцей.  Ішла  ў  небыццё  будучыня   Дараганава.

Якая  б  магла  быць  цяпер  наша   вёска,  калі  б  усе  расстраляныя  ў  ёй   засталіся  жывыя,  калі  б  нарадзіліся  ад  іх  дзеці,  ад  іх  дзяцей  –  унукі.

Да  вайны  ў  Дараганаве  жыло  каля  адной  тысячы  чалавек,  80%  з  іх  былі   яўрэі. 

Цяпер   жыве   326  чалавек,  з  іх   няма  ніводнага  жыхара  яўрэйскай  нацыянальнасці.

 Знішчаліся ў  Дараганаве не  толькі  местачковыя   яўрэі.    За  некалькі  дзесяткаў  метраў  знаходзіцца   трэцяя  брацкая  магіла,  якая  з’яўлялася  расстрэльнай   ямай   каля  нямецкай  камендатуры.  Там  пахаваны   чырвонаармейцы,  партызаны,  мірныя  жыхары.    За  прайшоўшы  навучальны  год   Дараганаўскаму   краязнаўчаму  музею  ўдалося  ўстанавіць  прозвішчы  13  пахаваных,   а  колькі  там  усіх,  хто  завяршыў  свой  зямны  шлях  ад  рук  нямецкіх  катаў  і  іх  прыслужнікаў  –  невядома.

 Былі  адшуканы  дзве  не  пастаўленыя  на  ўлік  магілы.  Дакументы    на  перазахаванне  аформлены.  Ідзе  пацвярджэнне  і  запіс  сведкаў  па  трэцяму  знойдзенаму    лясному  пахаванню.  У  двух  з гэтых  захаванняў  ляжаць  прыпіснікі  з  разбітых  кавалерыйскіх  палкоў  у  жніўні  1941 г. на  тэрыторыі  нашага  с/Савета.   Пасля  таго,  як  52  асобны  спецыялізаваны  батальён  правядзе  раскопкі,  рэшткі  байцоў  будуць  перазахаваны  ў  брацкую  магілу  каля  Дараганаўскай  школы.

Шмат  нашых  аднавяскоўцаў  ваявала  на  франтах  і  ў  партызанскіх  атрадах  у  гады  вайны.   Не  ўсе  вярнуліся  жывымі.  Больш  чым   двесце  нашых  землякоў – мірных  жыхароў – загінулі  ў  Дараганаве  і  пахаваны  на  сваёй  зямлі.  Каля  ста  дараганаўцаў   засталіся  ляжаць  на  палях  вайны  далёка  ад  сваёй  малой  радзімы.  

Загінула  ў  вайну  амаль  столькі,  колькі  ў  дадзены   момант   жыве  ў  Дараганаве.  

   Вновь  скупая  слеза  сторожит  тишину.

   Вы  о  жизни  мечтали,  уходя  на  войну.

   Сколько  юных  тогда  не  вернулось  назад,

   Не  дожив,  не  допев,  под  гранитом  лежат.

Глядя  в  Вечный  огонь –  тихой  скорби  сиянье, –

Ты  послушай  святую  минуту  молчанья.  

ПАМЯЦІ   ПАЎШЫХ  у  гады  Вялікай  Айчыннай  вайны   аб’яўляецца  МІНУТА  МАЎЧАННЯ.

Мінута   маўчання.  (Гучыць  рэквіем  Лапрымоза).

  Разарваўся  ланцуг,

  Пакаленняў  ланцуг.

  Разарвала  вайна  карані.

  Памяні!

  Разрываюць   душу,

  Ачышчаюць  душу,

  Горкай  памяці  камяні.    

  Памяні!  (М.Цімінская).

Ускласці  кветкі  на  тры  брацкія  магілы  вёскі  Дараганава.

                                      (Песня).

Сімвалічна,  што загад  аб  пачатку  наступальнай  аперацыі  “Баграціён”, якая  пачалася  23  чэрвеня  1944г. быў  аддадзены  22  чэрвеня.     У  выніку  гэтай  аперацыі  28  чэрвеня ,  што  таксама  сімвалічна,    было  вызвалена  наша  Дараганава. 

Менавіта  тут  прайшло  расфарміраванне  партызанскай  брыгады  №  161  імя   Катоўскага  і  прызыў  партызан  у  рады  Чырвонай  Арміі.

На  28  чэрвеня  брыгада  імя  Катоўскага  налічвала   938  партызан  у  складзе   6-і  атрадаў.  У  выніку  праведзенай  музеем  пошукавай  работы  ўстаноўлена,  што  аснову  гэтай  брыгады   складалі  кавалерысты  з  разбітых  у  ліпені-жніўні  ў  нашых  лясах  конных  дывізій.   Шмат  было  сярод  партызан  брыгады імя  Катоўскага і  нашых  аднавяскоўцаў.  На  жаль,  на  цяперашні  час  у  жывых  засталося   зусім  мала:  Юрша-Савіцкая  Валянціна  Нікадзімаўна  –  партызанка  атрада  імя  Дзяржынскага,  Гоціна  Валянціна  Аляксандраўна –  сувязная  атрада  імя  Кірава.  Франтавікоў,  якія  прызываліся  з  нашага  с/Савета,  таксама   ўжо  няма.

Праславілі   сваёй  мужнасцю  на  палях   вайны  наша  роднае  Дараганава:  падпалкоўнік,  баявы  лётчык  Комлік  Сяргей  Данілавіч;  падпалкоўнік,  камандзір  палка  Іваноў  Уладзімір  Іванавіч;   палкоўнік, камандзір  І-й  Антыфашысцкай  партызанскай  брыгады Уладзімір  Уладзіміравіч  Гіль-Радыёнаў; палкоўнік,  камандзір  артпалка  Скрыпчынскі  Юрый  Аляксандравіч; ст.лейтэнант, удзельнік баёў на Курскай дузе, Алек- сандроў  Мікалай   Ціханавіч;   ст.лейтэнант  Дамарад  Іван  Браніслававіч,  маёр  Скрыпчынскі  Мікалай  Аляксандравіч;  камандзір  узвода  партызанскага  атрада  Гоцін   Данііл  Іванавіч;  ст.сержант  Сідараў  Макар  Іванавіч;  сержант  Елін  Уладзімір   Пятровіч;    ст.лейтэнант   Кайданоўскі,  ст.лейтэнант  Кацнельсон  Абрам  Заімавіч;  ст.лейтэнант  Шпак  Леанід  Мацвеевіч;  лейтэнант  Ліўшыц  Абрам  Майсеевіч,  Рудкоўскі  Іван  Антонавіч;  камандзір  разведкі   атрада  імя  Дзяржынскага  Падэра  Павел  Цітавіч;   Карэнка  Міхаіл  Андрэевіч,  Жэшка  Мікалай  Іванавіч;

 радавыя:  Казарэз  Фёдар  Яўстаф’евіч, Казарэз  Уладзімір  Яўстаф’евіч,  Альфяровіч   Ігнат  Іванавіч,  Карніцкі  Юзэф  Фердзінандавіч,  Кацнельсон  Янкель  Займонавіч,  Бурак  Аляксандр  Пракопавіч,  Жукавец  Міхаіл  Самуілавіч,  Качынскі  Сяргей   Канстанцінавіч,  Пятроўскі   Іван  Емельянавіч,  Франскевіч  Мікалай  Васільевіч,  Франскевіч  Іван  Васільевіч,   Цераш  Антон  Фёдаравіч,  Шандаровіч  Яфім  Аркадзьевіч,  Шкетаў  Аляксандр   Іванавіч,  Якубовіч  Аркадзій  Севасцьянавіч,  Ярашэвіч  Фёдар   Паўлавіч  і    многія - многія   іншыя.

      Не  выйшаў  ты  і  ў гэты  раз

      Мяне  спаткаць,  паднесці  рэчы.

      Ля  весніц  толькі  зноў  твой  вяз

      Крануў  галінамі  за  плечы.

Ты  мне  не  падасі  рукі –

Глядзіш  удаль  з-пад  шкла  партрэта.

Ці  бачыш,  вырас  сын   які?

Скажы  хоць  слова  для  прывета.

    А  я  чакаў  з  усіх  дарог

    Цябе  ў  сорак  чацвёртым,  летам.

    Калоны  не  адной  не  мог

    Я  прапусціць  з  ахапкам  кветак.

Хацелася  пачуць: “Сынок!”

І  крыкнуць  радаснае: “Тата!”

Бацькоўскім  быў  мне  кожны  крок…

Усё  ішлі,  ішлі  салдаты.

        Каторы  раз   сыходзіў  снег.

       Дамоў  вярталіся  суседзі.

       Я  кожнаму  насустрач   бег

        І  чуў   кароткае: “Прыедзе.”

    Калі  ў  крыўдзе  мне  сябры

    Гразіліся   падчас  бацькамі,

    Тады  хацелася  наўзрыд

    Заплакаць  горкімі  слязамі.

Не  плакаў  я  –   усім  на  злосць,

Бо  ў  хаце  быў  адзін  мужчына.

Не  ішоў  ты.  Маці   маладосць

Глыбей  заворвалі  маршчыны.

       Дамоў   прыеду  я  здалёк,

       Чакаю  ўсё:  зайду,  а  маці

       Мне  скажа:“Пазнаеш,  сынок,

       Вось наша  ўся  сямейка  ў  хаце”.

Паверыць  цяжка  мне  таму, 

што  больш  не  прыйдзеш  ты  дадому.

А  шапку  я  заўжды  здыму

Перад  магілай  невядомай.  (Р.Барадулін.) 

                (Песня).

З  дня    вызвалення   людзі  зноў  сталі   смяяцца  і  спяваць  і  гаварыць  не  шэптам,  а  на  поўны  голас.  

                         Нам  было  всё  отпущено  без  меры:

                         Любовь,  и  смерть, и  мужество  в бою.

                         Теряли  мы  друзей,  родных, 

                         Но  веры  не  потеряли  в  Родину  свою.      

Прыйшла  Перамога.  Гэта  слова  на  шматпакутнай   беларускай  зямлі  заўсёды  пішацца  і   прамаўляецца  толькі  з  вялікай  літары.

         Здравствуй!  Сердцем, совестью,  дыханьем,

         Всею   жизнью   говорю  тебе:

          Здравствуй,  здравствуй.  Пробил  час  свиданья,

          Светозарный  час  в  людской  судьбе.

          Ты  прекрасней,  чем  нам  и  мечталось,

          Свет  безмерный,  слава,  сила  сил.

          Ты – как  день,  когда  Земля  рождалась,

          Вся  в  заре,  в  сверкании   светил.

Ты  цветеньем  яблоневым  белым

Осыпаешь  землю  с  высоты.

Ты  отрадней  песни  колыбельной,

Полная  надежды  и  мечты.

Ты –  такая… Ты  пришла  такая…

Ты  дохнула  в мир  таким  теплом…

Нет,  я  слова  для  тебя  не  знаю.

Ты –  Победа.  Ты  превыше  слов.

                   (Песня   пра  перамогу).

Дараганаўцы   вярталіся  да  мірнага  жыцця,  узнімалі  руіны  напаўразбуранай  ад  авіябомбы   школы,  выведзенай  са  строю  чыгункі,  спаленага  маста  праз  раку  Пціч,  будавалі  жыллё.

Жыццё  ў  нашай  вёсцы  працягваецца.   За  апошнія  гады  з'явіўся  цэлы  новы  пасёлак  жылых  дамоў,  які  ў  памяць   аб  санаторна-лясной  школе   называецца –  Школьны.   Пабудаваны  новыя  будынкі  лясніцтва   і    школьнай  сталовай.  Зроблены  капітальны  рамонт  КБА,  школы,  чыгуначнай  станцыі,    сельсавета,  бібліятэкі.  Цяпер праводзіцца  рамонт  бальніцы,  аднаго з  магазінаў.

Дараганава  ўваходзіць  у  склад  аграгарадка

 « Дараганава-Каўгары».  Наладжана  асвятленне  вуліц,  заменена  дарожнае  пакрыццё,  устаноўлены  водакалонкі,  пабудаваны  ачыстныя  камунікацыі  для  бальніцы.  

Вялікае  значэнне для  ўсяго  с/Савета   мае   чыгунка   і  станцыя,  пабудаваная  Дараганамі   ў   1896 годзе.  Менавіта  яна  некалі  прынесла  развіццё  нашаму  краю.

Гуляюцца  вяселлі,  будуюцца   дамы,  нараджаюцца   дзеці.

             К  заботам   возвращаясь  заново

             И  веря: отведёшь  беду,

             К  тебе,  родное  Дараганово,

             Я,  как  к  кринице,  припаду.

                    (В.Воробъёва.)                

  Каб  душой  нарадзіцца   зноў  нанава –

 прыязджайце  ў  сваё   Дараганава.  (Караленя  Ж.С.).

          Са  святам   Вас,  дарагія   землякі!

Шчасця,  здароўя  і  добрага ,  моцнага  анёла-ахоўніка  ўсім  нам  і  нашаму  роднаму   Дараганаву.

                      (Заключная  песня   пра   Радзіму).